معرفی بهترین مکان های تاریخی ایران در نوروز 1404

نوروز یکی از رویدادهای مهم در جهان است و به‌عنوان نخستین روز سال شمسی که با اول فروردین هم‌زمان می‌شود، جشن گرفته می‌شود. این رویداد به‌عنوان آغاز سال نو ایرانی شناخته شده و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به‌جامانده از ایران باستان محسوب می‌شود. بسیاری از افراد در ایام نوروز به بازدید از بناهای تاریخی ایران می‌پردازند تا ضمن گرامیداشت تاریخ و تمدن کشور، ارتباط عمیق‌تری با گذشته خود برقرار کنند. این فعالیت بخشی از آیین نوروز برای برخی خانواده‌ها به شمار می‌آید. در این مقاله باماگردی سعی می کند تا بناهای تاریخی کمتر شناخته شده را معرفی کند.

بناهای تاریخی مازندران

به دیار زیبای مازندران سفر خواهیم کرد؛ مکانی که همواره همچون بهشتی برای گردشگران بوده است. در میان کوه‌های سرسبز و بی‌پایان مازندران، مکان های تاریخی شگفت‌انگیزی وجود دارد که گویی از صفحات داستان‌های افسانه‌ای یا صحنه‌های سینمایی برخاسته‌اند. در ادامه، با برخی آثار باستانی آشنا می‌شویم؛ بناهایی که قدمت آن‌ها از دوران پیشاتاریخی آغاز شده و برخی از آن‌ها به دوره پس از اسلام تعلق دارند، اما همگی در نوع خود بی‌نظیر و جذاب‌اند.

قلعه مارکوه

قلعه مارکوه، همچون نگینی درخشان بر دشت سبز رامسر، بر بلندای کوهی با همین نام قرار گرفته است. این دژ تاریخی که قدمت آن به قرن سوم هجری قمری بازمی‌گردد، یکی از برجسته‌ترین قلاع نظامی ایران به‌شمار می‌رود. موقعیت راهبردی قلعه در ارتفاعات و مشرف به دریا، آن را به دژی قدرتمند برای نظارت بر منطقه و مقابله با حملات دشمن تبدیل کرده بود. شباهت ساختاری قلعه مارکوه به قلعه بابک، حاکی از تاثیرپذیری از معماری دفاعی رایج در همان دوره است. استفاده از موادی همچون سنگ، ساروج و گچ در ساخت این بنا، استحکام بی‌نظیری به آن بخشیده است.

پیشینه غنی قلعه مارکوه، دوران ساسانیان تا دوره اسلامی را در بر می‌گیرد و در طول تاریخ، شاهد رخدادهای مهمی بوده است. یکی از برجسته‌ترین این رویدادها، تصرف قلعه توسط اسماعیلیان در قرن ششم هجری قمری است که اهمیت استراتژیک این دژ را در کنترل مناطق و راه‌های ارتباطی نشان می‌دهد. با وجود گذشت قرن‌های طولانی، قلعه مارکوه همچنان پابرجاست و رمز و رازهای بسیاری را در دل خود جای داده است. کاوش‌های باستان‌شناسی در این مکان به کشف آثار ارزشمند سفالی و تاریخی انجامیده که بازتاب‌دهنده شیوه زندگی و فرهنگ مردمان آن دوران است.

آدرس قلعه مارکوه:

برای رفتن به قلعه مارکوه باید به استان مازندران، کتالم، جاده‌ تلارسر بروید.

موزه کاخ مرمر در رامسر

کاخ مرمر، که با نام کاخ سلطنتی رامسر نیز شناخته می‌شود، یکی از گران‌بها‌ترین و باشکوه‌ترین آثار به‌جا‌مانده از دوره پهلوی است که به فرمان رضاشاه پهلوی ساخته و بهره‌برداری شد. این کاخ باشکوه در میان باغی بزرگ و زیبا با مساحتی حدود ۶۰ هزار مترمربع قرار گرفته است. باغ مذکور به‌دلیل داشتن انواع گیاهان زینتی کمیاب و نهال‌های اصلاح‌شده مرکبات، به یکی از متنوع‌ترین باغ‌های ایران و از دیدنی‌ترین جاذبه‌های مازندران تبدیل شده است.

معماری این کاخ به‌دست هنرمندان و معماران زبده ایرانی انجام شده و زیربنایی در حدود ۶۰۰ متر مربع دارد. ایوان کاخ با چهار ستون سنگ‌تراشی‌شده از مرمر، جلوه‌ای خاص به بنا داده است. همچنین، دو مجسمه ببر مرمرین که در دو سوی پلکان پشت کاخ قرار دارند، از دیگر مواردی هستند که توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کنند.

از دیگر ویژگی‌های برجسته این کاخ، وجود تالار مرکزی بزرگی است که به دو اتاق بزرگ دیگر متصل می‌شود. علاوه بر این، در سالن پذیرایی و کنفرانس، بزرگ‌ترین فرش پشمی این مکان با مساحتی در حدود ۸۲ متر مربع قرار دارد. همچنین، وجود دکوراسیون و مبلمان فرانسوی با قدمتی حدود ۲۰۰ سال، شکوه و جلال این کاخ را دوچندان کرده است.

آدرس موزه کاخ مرمر:

مازندران، رامسر، خیابان شهید رجایی، جنب هتل رامسر

بناهای تاریخی مشهد

شهر مشهد به‌عنوان یکی از مراکز تاریخی و فرهنگی ایران، دارای آثار باستانی و معماری ارزشمندی است که دوران مختلف تاریخی را در بر می‌گیرد. مشهد، از دوران طوس باستانی تا عصر پهلوی، همواره جایگاه ویژه‌ای در تاریخ کشور داشته است.

گنبد هارونیه

گنبد هارونیه، بنایی آجری و مربعی‌شکل است که به‌عنوان تنها اثر باقی‌مانده از شهر باستانی طوس شناخته می‌شود. این بنا در ورودی شهر طوس و در ۲۵ کیلومتری شمال غربی مشهد قرار دارد. گمان می‌رود که هارونیه در گذشته به‌عنوان مدرسه یا خانقاهی مرتبط با سده هشتم هجری و امام محمد غزالی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین، سنگ یادبود امام محمد غزالی نیز در این بنای تاریخی نصب شده است.

معماری خاص و برجسته بقعه هارونیه، با ویژگی‌هایی همچون استحکام بالای کف و گنبد، قطر قابل‌توجه پایه‌ها و دیگر عناصر معماری چشم‌نواز، همواره مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته است. این بنای عظیم با جذابیت تاریخی خود، بازدیدکنندگان را به تأمل در تاریخ و فرهنگ گذشته دعوت می‌کند.

آدرس گنبد هارونیه:

25 کیلومتری شمال غربی مشهد، سه راه فردوسی، بلوار شاهنامه، نرسیده به آرامگاه فردوسی.

کلیسای مسروپ مقدس

کلیسای مسروپ مقدس، بنایی تاریخی از دوران پهلوی در مشهد است که قدمت آن به سال ۱۹۴۱ میلادی بازمی‌گردد. این کلیسا که میان مردم با نام کلیسای میدان ۱۰ دی نیز شناخته می‌شود، از جمله جاذبه‌های فرهنگی و مذهبی شهر مشهد به شمار می‌آید. ساختمان اصلی این کلیسا با دو گنبد مخروطی‌شکل جلوه‌گری می‌کند و ناقوس آن در بالای ورودی قرار دارد. همچنین، مدرسه ارامنه که در همجواری کلیسا واقع شده و کتابخانه‌ای قدیمی، از دیگر اجزای این مجموعه تاریخی هستند.

کلیسای میدان ۱۰ دی در سال ۱۳۸۴ توسط اداره میراث فرهنگی در فهرست آثار تاریخی و فرهنگی ایران به ثبت رسید و همچنان به‌عنوان یکی از نمادهای ارزشمند معماری و فرهنگی مشهد محسوب می‌شود

آدرس کلیسای مسروپ:

خیابان امام خمینی، امام خمینی ۳۴، کلیسای مسروپ مقدس

بناهای تاریخ خوزستان

خوزستان یکی از کهن‌ترین مناطق ایران است که تاریخ آن به تمدن عیلام در هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. همچنین، خوزستان به‌عنوان محل تلاقی تمدن‌های باستانی، از اهمیت ویژه‌ای در تاریخ ایران برخوردار است.

اگر به جنوب ایران سفر کردید؛ پیشنهاد می شود از جزیره خارک دیدن فرمایید.

زیگورات چغازنبیل

اثر تاریخی زیگورات چغازنبیل یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری خوزستان و برجسته‌ترین بنای باقی‌مانده از شهر باستانی چغازنبیل است. این معبد تاریخی که در ابتدا پنج طبقه داشته، اکنون تنها دو طبقه از آن به‌جا مانده است. معماری شگفت‌انگیز این بنا با سنگ‌ها و آجرهایی که به‌دقت روی هم چیده شده‌اند، نمایانگر هنر بی‌نظیر دوران ایلامی است. در گذشته، این معبد به‌عنوان محل پرستش دو خدای بزرگ و حامی امپراتوری ایلام ساخته شده بود و همچنان عظمت و قدمت خود را به نمایش می‌گذارد.

آدرس زیگورات:

استان خوزستان، ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش

پل بند لشکر

پل بند لشکر، یکی از بخش‌های برجسته مجموعه نظام آبی تاریخی شوشتر، از آثار به‌جا مانده از دوران ساسانیان است. این پل تاریخی بر روی نهر رقط بنا شده و با طولی معادل ۱۲۴ متر و ۱۳ دهانه، نقش مهمی در آب‌رسانی به سایر نواحی منطقه ایفا می‌کرده است. پل بند لشکر، به‌همراه ۱۵ اثر تاریخی دیگر از این مجموعه، در سال ۱۳۸۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و همچنان به‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری باستانی مورد توجه قرار دارد.

آدرس پل بند لشکر:

استان خوزستان، شهر شوشتر، کمیته سوخت.

بناهای تاریخی سیستان و بلوچستان

سیستان و بلوچستان، دومین استان پهناور ایران، از ظرفیت‌های گسترده‌ای در حوزه گردشگری برخوردار است. این منطقه با جاذبه‌های طبیعی و بناهای تاریخی منحصربه‌فرد خود، یکی از مقاصد گردشگری ارزشمند کشور به شمار می‌رود. قصد داریم بیشتر به مکان‌هایی تاریخی که کمتر برای گردشگران شناخته شده‌‌اند، بپردازیم.

اگر در نوروز به لرستان سفر کرده‌اید حتما به مخمل کوه بروید و از طبیعت زیبای آن لذت ببرید.

دره نگاران

سنگ‌نوشته‌ها، از جمله آثار تاریخی ارزشمند به‌شمار می‌روند که در گذشته توسط مردمان برای ثبت افکار و احساسات به کار گرفته می‌شدند. امروز، مشاهده نقوش کنده‌کاری‌شده بر صخره‌ها و رمزگشایی از مفاهیم این سنگ‌نگاره‌ها، دریچه‌ای به سوی تاریخ است که توجه علاقه‌مندان حوزه تاریخ و باستان‌شناسان را جلب می‌کند. دره نگاران، واقع در شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان، مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌های باستانی را در خود جای داده است. دیواره‌های این دره به‌واسطه کنده‌کاری‌های هنری و تاریخی به اثری منحصر‌به‌فرد تبدیل شده‌اند. نقوش انسان و حیوان که بر روی دیواره‌ها حک شده‌اند، قدمتی دارند که به هزاره‌های چهارم تا هشتم بازمی‌گردد. این آثار گواهی بر هنر و تاریخ کهن منطقه هستند.

آدرس دره نگاران:

استان سیستان و بلوچستان، سراوان، روستای ناهوک

قلعه سب (قلعه سیب)

قلعه سب، که به آن قلعه سیب نیز گفته می‌شود، یکی از بناهای تاریخی برجای‌مانده از دوران صفوی است و در استان سیستان و بلوچستان، در شهری به همین نام، قرار دارد. این قلعه تاریخی که در قرن دوازدهم هجری قمری ساخته شده، در گذشته محل حکمرانی فرمانروایان متعددی بوده است. برای ساخت این بنا از مصالحی نظیر چوب، خشت و گل استفاده شده و سبک معماری آن به شیوه بناهای اسلامی طراحی شده است.

قلعه سب دارای نقشه‌ای مستطیل‌شکل است و بخش‌های مختلفی از جمله یک ساختمان دوطبقه با ارتفاع ۲۷ متر، حصارها، برج‌های دیدبانی و محوطه شاه‌نشین را شامل می‌شود. از ویژگی‌های قابل‌توجه این بنا، استحکام بالای آن در برابر تهدیدات جوی و بحران‌های زیستی، مانند وزش بادهای شدید، است که همچنان چشمگیر باقی مانده است.

آدرس قلعه سب:

استان سیستان و بلوچستان، ۴۵ کیلومتری جنوب غربی سراوان، بخش سیب و سواران

سخن پایانی

در پایان، ایران با تاریخ غنی و فرهنگ برجسته‌اش، گنجینه‌ای از بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری را در دل خود جای داده است. از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب، هر منطقه‌ای داستان‌های منحصربه‌فردی از تمدن‌ها و مردمان گذشته در دل خود دارد. معرفی بناهای کمتر شناخته‌شده در این مقاله، دعوتی است به بازدید و کشف این گنجینه‌های پنهان، تا ضمن لذت بردن از زیبایی‌هایشان، ارتباطی عمیق‌تر با تاریخ و هویت ملی خود برقرار کنیم.